Η εφηβεία δεν είναι μόνο πρόκληση για το παιδί — είναι και για τον γονιό.
Είναι μια μεταβατική περίοδος γεμάτη αλλαγές: σωματικές, συναισθηματικές και κοινωνικές. Πολλοί γονείς περιγράφουν ότι “δεν αναγνωρίζουν πια το παιδί τους”. Μπορεί να υπήρχε οικειότητα στο παρελθόν, αλλά τώρα όλα μοιάζουν πιο δύσκολα.
Αν νιώθετε ότι οι προσπάθειές σας δεν βρίσκουν ανταπόκριση, δεν είστε μόνοι. Δεν υπάρχει μαγικός τρόπος, αλλά υπάρχουν πρακτικά βήματα που μπορούν να βελτιώσουν ουσιαστικά την επικοινωνία.
Οι πιο συνηθισμένες παρεξηγήσεις μεταξύ γονέα και εφήβου
Η εφηβεία συνοδεύεται από την ανάγκη του παιδιού να απομακρυνθεί λίγο από την οικογένεια και να ανακαλύψει τον εαυτό του. Αυτό όμως συχνά παρεξηγείται ως αδιαφορία, ασέβεια ή προκλητική συμπεριφορά.
Παραδείγματα:
• Ο έφηβος απομονώνεται στο δωμάτιό του: «Μας απορρίπτει»
• Υψώνει τον τόνο της φωνής: «Δεν μας σέβεται»
• Δεν μοιράζεται ό,τι νιώθει: «Κάτι κακό συμβαίνει»
Στην πραγματικότητα, το παιδί μπορεί απλώς να προσπαθεί να θέσει όρια, να διεκδικήσει ανεξαρτησία ή να προστατευτεί από έντονα συναισθήματα που δεν ξέρει πώς να εκφράσει.
Πως μπορούμε να βελτιώσουμε την επικοινωνία με τον έφηβο
- Ακούω χωρίς να διακόπτω
Όταν ένας έφηβος μιλάει, ακόμα κι αν δεν συμφωνούμε, είναι σημαντικό να τον αφήσουμε να ολοκληρώσει. Αν νιώθει ότι τον ακούμε στ’ αλήθεια, αυξάνεται η εμπιστοσύνη. Παράδειγμα: Αντί να πούμε «Μπορεί να μη συμφωνώ, αλλά θέλω να καταλάβω πώς το σκέφτεσαι. Πες μου περισσότερα αν θέλεις». - Επιλέγω τη σωστή στιγμή
Αν προσπαθήσουμε να μιλήσουμε για ένα σοβαρό θέμα ενώ ο έφηβος είναι εκνευρισμένος, κουρασμένος ή απασχολημένος, μάλλον δεν θα ακούσει. Παράδειγμα: Μην ξεκινάτε συζήτηση την ώρα που βλέπει κάτι στο κινητό. Περιμένετε ή προτείνετε «Μπορούμε να τα πούμε λίγο αργότερα;» - Αποφεύγω το κήρυγμα και τους χαρακτηρισμούς
Φράσεις όπως «Όταν ήμουν στην ηλικία σου…» ή «Είσαι αχάριστος» μπλοκάρουν την επικοινωνία. Προτιμήστε φράσεις που ξεκινούν με «Εγώ νιώθω…» αντί για «Εσύ πάντα…». - Αναγνωρίζω τα θετικά σημεία
Οι έφηβοι έχουν ανάγκη την ενίσχυση. Αντί να επικεντρωνόμαστε μόνο σε λάθη, ας δείχνουμε εκτίμηση για κάτι που έκαναν καλά. Για παράδειγμα «Μου άρεσε που γύρισες στην ώρα σου» ή «Χάρηκα που βοήθησες χωρίς να σου το ζητήσω». - Δείχνω εμπιστοσύνη, ακόμα κι αν φοβάμαι
Όσο δύσκολο κι αν είναι, οι έφηβοι χρειάζονται χώρο για να δοκιμάσουν, να αποτύχουν, να μάθουν. Η συνεχής πίεση μπορεί να τους απομακρύνει. Η εμπιστοσύνη δημιουργεί δεσμό. «Θα είμαι εδώ ό,τι κι αν γίνει» Αντί για «Αν το κάνεις αυτό, θα δεις…» πείτε «Θα είμαι εδώ ό,τι κι αν γίνει»
Πότε να ανησυχήσουμε και να ζητήσουμε βοήθεια
Η εφηβεία έχει φυσιολογικά σκαμπανεβάσματα, αλλά υπάρχουν σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσουμε:
• Απότομη απομόνωση και διακοπή κοινωνικών σχέσεων
• Επίμονη θλίψη, απελπισία ή θυμός
• Αυτοτραυματισμός ή συχνή αναφορά σε αρνητικές σκέψεις
• Ενδείξεις εξάρτησης (διαδίκτυο, ουσίες, κλπ.)
Συμπέρασμα: Η σχέση χτίζεται κάθε μέρα
Η επικοινωνία με έναν έφηβο δεν είναι πάντα εύκολη. Όμως με υπομονή, σεβασμό και ειλικρίνεια, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον όπου το παιδί μας θα νιώθει αποδεκτό και ακούγεται. Δεν χρειάζεται να είστε «τέλειοι» γονείς — χρειάζεται να είστε διαθέσιμοι και ειλικρινείς.
Ας θυμόμαστε:
❝ Ο στόχος δεν είναι να ελέγξουμε, αλλά να συνδεθούμε. ❞
Νιώθετε ότι η επικοινωνία με το παιδί σας έχει δυσκολέψει;
Η ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να προσφέρει κατανόηση και καθοδήγηση σε αυτή τη μεταβατική φάση.