Στην καθημερινή μας ζωή, οι έννοιες της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης συχνά χρησιμοποιούνται σαν να είναι ταυτόσημες. Όμως, παρότι σχετίζονται στενά, περιγράφουν διαφορετικές πτυχές της σχέσης που έχουμε με τον εαυτό μας. Η κατανόηση της διαφοράς τους είναι σημαντική, γιατί μας βοηθά να εντοπίσουμε πού ακριβώς δυσκολευόμαστε και πώς μπορούμε να καλλιεργήσουμε μια πιο υγιή και σταθερή ψυχική βάση.
Τι είναι η Αυτοπεποίθηση;
Η αυτοπεποίθηση αφορά την πίστη μας στις δεξιότητες και ικανότητές μας. Είναι η αίσθηση ότι «μπορώ να τα καταφέρω» σε μια συγκεκριμένη κατάσταση.
Παραδείγματα:
- Ένας μαθητής που πιστεύει ότι μπορεί να γράψει καλά σε ένα τεστ.
- Ένας επαγγελματίας που νιώθει ικανός να παρουσιάσει μια ιδέα στην ομάδα του.
- Ένας αθλητής που έχει σιγουριά στις ικανότητές του πριν από έναν αγώνα.
Η αυτοπεποίθηση συνδέεται με την πρακτική εμπειρία και την εξάσκηση. Όσο περισσότερο εξασκούμαστε σε κάτι, τόσο πιο σίγουροι νιώθουμε ότι μπορούμε να το επαναλάβουμε με επιτυχία.
Τι είναι η Αυτοεκτίμηση;
Η αυτοεκτίμηση, αντίθετα, αφορά την εσωτερική μας αξία. Είναι η συνολική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και η απάντηση στην ερώτηση:
«Αξίζω όπως είμαι;»
Δεν εξαρτάται από το αν τα καταφέρνουμε σε κάτι ή όχι. Είναι η βαθύτερη αποδοχή του εαυτού μας με τα θετικά και τα αρνητικά του στοιχεία.
Παραδείγματα:
Η αυτοεκτίμηση, αντίθετα, αφορά την εσωτερική μας αξία. Είναι η συνολική εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας και η απάντηση στην ερώτηση:
«Αξίζω όπως είμαι;»
Δεν εξαρτάται από το αν τα καταφέρνουμε σε κάτι ή όχι. Είναι η βαθύτερη αποδοχή του εαυτού μας με τα θετικά και τα αρνητικά του στοιχεία.
Παραδείγματα:
- Ένα άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να πετύχει σε έναν διαγωνισμό, αλλά να πιστεύει ότι δεν αξίζει πραγματικά την αναγνώριση.
- Ένα άλλο άτομο, με υγιή αυτοεκτίμηση, αποδέχεται ότι μπορεί να αποτύχει σε κάποιους τομείς, αλλά αυτό δεν μειώνει την αξία του ως ανθρώπου.
Πώς σχετίζονται μεταξύ τους;
Η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση δεν είναι το ίδιο, αλλά επηρεάζουν η μία την άλλη.
Η υψηλή αυτοπεποίθηση σε έναν τομέα μπορεί να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή μας, ειδικά αν νιώθουμε ότι πετυχαίνουμε πράγματα που είναι σημαντικά για εμάς. Όμως, αν η αυτοεκτίμηση είναι χαμηλή, μπορεί να δυσκολευόμαστε να νιώσουμε πραγματική ικανοποίηση από τις επιτυχίες μας.
Πού μπερδευόμαστε συνήθως;
Πολλοί άνθρωποι έχουν υψηλή αυτοπεποίθηση αλλά χαμηλή αυτοεκτίμηση. Αυτό το χάσμα συχνά οδηγεί σε άγχος, τελειομανία και ανάγκη διαρκούς εξωτερικής αναγνώρισης.
Πώς καλλιεργούνται;
- Αυτοπεποίθηση: Χτίζεται μέσα από την πράξη, την εμπειρία, την επανάληψη. Κάθε φορά που δοκιμάζουμε κάτι και τα καταφέρνουμε – ή ακόμα κι όταν αποτυγχάνουμε αλλά συνεχίζουμε – ενισχύουμε την πεποίθηση ότι μπορούμε.
- Αυτοεκτίμηση: Χτίζεται μέσα από την αποδοχή. Μαθαίνουμε να βλέπουμε τον εαυτό μας ως πολύτιμο, όχι μόνο για αυτά που κάνουμε, αλλά και για αυτό που είμαστε.
Η αυτοπεποίθηση μπορεί να σε βοηθήσει να πετύχεις στόχους. Η αυτοεκτίμηση, όμως, είναι αυτή που σε βοηθά να νιώσεις καλά με τον εαυτό σου ανεξάρτητα από την έκβαση.
Όταν δουλεύουμε και στα δύο, μπορούμε να ζούμε με περισσότερη ασφάλεια, πληρότητα και ισορροπία.
Αν νιώθεις ότι δυσκολεύεσαι να πιστέψεις στην αξία σου ή να νιώσεις σιγουριά στις ικανότητές σου, η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι το ασφαλές πλαίσιο για να το εξερευνήσεις.
✍️ Το άρθρο υπογράφει η Βαγιά Παναγιώτου, Ψυχολόγος.