Πόσες φορές έχεις ανοίξει τα social media και, χωρίς να το καταλάβεις, έχεις αρχίσει να συγκρίνεις τη ζωή σου με των άλλων; Οι διακοπές, τα σώματα, οι σχέσεις, οι επιτυχίες των «άλλων» μοιάζουν πιο λαμπερές, πιο εύκολες, πιο ολοκληρωμένες. Κι ενώ αρχικά μπήκες για να χαλαρώσεις, αφήνεσαι τελικά με ένα αδιόρατο αίσθημα ανεπάρκειας.
Η ψυχολογία της σύγκρισης
Η τάση να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους είναι φυσική και καθολική. Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρισης (Festinger, 1954), όλοι αξιολογούμε τον εαυτό μας με βάση τους γύρω μας. Στην εποχή όμως των social media, αυτή η διαδικασία έχει αλλάξει μορφή.
Στις πλατφόρμες αυτές βλέπουμε επιλεγμένα στιγμιότυπα της ζωής των άλλων, τις «κορυφές» τους, όχι το παρασκήνιο. Φωτογραφίες επεξεργασμένες, λεζάντες με αισιοδοξία, στιγμές ευτυχίας χωρίς τις ενδιάμεσες δυσκολίες. Έτσι, συγκρίνουμε τη δική μας πραγματικότητα με μια επιμελημένη ψευδαίσθηση.
Όταν τα “likes” γίνονται μέτρο αξίας
Η επιβράβευση στα social media είναι άμεση και μετρήσιμη: αριθμοί, καρδιές, ακόλουθοι. Αυτή η συνεχής ανατροφοδότηση ενισχύει την εξωτερική πηγή αυτοεκτίμησης. Σιγά σιγά, η αίσθηση της προσωπικής μας αξίας μπορεί να εξαρτηθεί από το πόσο «φαίνεται» ότι αξίζουμε.
Έρευνες δείχνουν ότι η έντονη ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σχετίζεται με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση, αυξημένο άγχος και κατάθλιψη, ιδιαίτερα όταν το άτομο έχει την τάση να συγκρίνεται αρνητικά με τους άλλους. Οι πιο ευάλωτες ομάδες είναι συχνά οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες, που ακόμη διαμορφώνουν την ταυτότητά τους.
Η ψευδαίσθηση της τελειότητας
Η ανάγκη να παρουσιάζουμε μια ιδανική εκδοχή του εαυτού μας οδηγεί σε τελειοθηρικές συμπεριφορές και άγχος επιβεβαίωσης. Πίσω όμως από κάθε «τέλεια» ανάρτηση υπάρχει ένας άνθρωπος με ανασφάλειες, φόβους, ανάγκη για αποδοχή.
Η ψυχολογία μας υπενθυμίζει ότι η αυτοεκτίμηση δεν είναι προϊόν σύγκρισης, αλλά σχέση με τον εαυτό. Δεν οικοδομείται από τη δημόσια εικόνα, αλλά από το πόσο αυθεντικά μπορούμε να σταθούμε απέναντι στον καθρέφτη και να πούμε «είμαι αρκετός, έτσι όπως είμαι».
Από τη σύγκριση στη σύνδεση
Η λύση δεν είναι να απορρίψουμε τα social media αλλά να μάθουμε να τα χρησιμοποιούμε συνειδητά. Μερικοί πρακτικοί τρόποι:
- Παρατήρησε χωρίς να συγκρίνεις. Αν κάτι σου προκαλεί φθόνο ή λύπη, αναρωτήσου τι αγγίζει μέσα σου.
- Περιόρισε τον χρόνο που περνάς ασυνείδητα στο scroll.
- Ακολούθησε λογαριασμούς που σε εμπνέουν
- Επένδυσε σε αυθεντικές σχέσεις, που σου θυμίζουν ποιος είσαι, όχι ποιος «πρέπει» να είσαι.
- Καλλιέργησε αυτοσυμπόνια, μίλησε στον εαυτό σου όπως θα μιλούσες σε έναν αγαπημένο φίλο.
Ζούμε σε μια εποχή όπου η προβολή έχει συχνά περισσότερη δύναμη από την εμπειρία. Όμως, πίσω από κάθε εικόνα βρίσκεται μια ιστορία που δεν γνωρίζουμε. Η αξία μας δεν μετριέται σε αριθμούς, ούτε σε likes αλλά στις στιγμές που νιώθουμε παρόντες, αληθινοί και συνδεδεμένοι με τον εαυτό μας.
Η αυτοεκτίμηση δεν μετριέται σε followers, αλλά στο πόσο αυθεντικά ζεις.
Αν βρήκες αυτό το άρθρο χρήσιμο, μοιράσου το. Μπορεί να είναι η αρχή για μία ουσιαστική συζήτηση.
Για συνεδρία ή οποιαδήποτε υποστήριξη, επικοινώνησε εδώ